Çoğunlukla çocukluk döneminde kullanılan hareketli ortodontik apareyler; ortodontide çene genişletme, çene büyümesinin yönlendirilmesi, ortodontik tedavi sonrası pekiştirme, erken süt dişi kayıpları sonrasında yer tutucu olarak veya dil emme vb. alışkanlıkları kırmak amaçlı üretilebilirler.
Hareketli apareylerin tedavi başarısı, apareyi kullanacak hastanın kooperasyonu ile yakından ilişkilidir. Hastaların bu apareyleri ortodontistlerinin önerdiği şekilde, doğru süre ve sıklıkta kullanmaları çok önemlidir.
Ayrıca apareylerin yemek yerken ve ağız bakımı yapılırken çıkarılması gerekmektedir. Ağızdan çıkarılan aparey günde bir kez duru su ve fırça yardımıyla temizlenmeli, kuruduktan sonra bir kutunun içinde muhafaza edilmelidir. Apareylerin peçeteye sarılarak saklanmaları genellikle çöpe atılmalarıyla son bulur. Bu nedenle hekiminizden özel aparey kutunuzu almayı unutmamalısınız.
Ortodontik hareketli aparey tedavisinin zamanlaması çok önemlidir. Büyüme ve gelişim evrelerinin doğru takip edilmesi ve geç kalmadan tedavinin başlanması ileride daha karmaşık hale gelecek pek çok problemin çözümünü kolay hale getirir.
Hareketli apareylerin tedavi edebildiği ortodontik bozukluklar nelerdir?
- Çene darlıkları
- Çene kavislerindeki anormallikler
- Süt dişlerinin erken çekilmesi halinde çoklu yer tutucu ihtiyacı olması
- Yer darlığına bağlı çapraşıklıklar
- Dişlerin pozisyon ve açılarının düzgün olmaması
- Aralıklı dişler
- Tamamlanan ortodontik tedavilerin idamesi
- Kötü alışkanlıkların önlenmesi
Hareketli apareyler nasıl üretilir?
Öncelikle hareketli apareyin yapılacağı çene veya çenelerden ölçü alınır. Alınan bu ölçüye uygun olarak, tedaviyi yürütecek hekimin talimatları doğrultusunda hareketli apareyler dental laboratuvarda üretilir.
Uygulama seansında hekim ağız içerisinde apareyin uyumunu kontrol ederek gerekli durumlarda düzeltmeler yapabilir. Apareyin ağıza ve işleve uygun olduğuna kanaat getiren hekim kullanım şeklini hastaya ve yakınlarına anlatır.
Hasta düzenli aralıklarla kontrole çağrılarak tedavi sürdürülür. Tedavinin planlanan zamanda tamamlanabilmesi hastanın doktorunun tavsiyelerine harfiyen uymasıyla mümkün olur.
Hastaların dikkat etmesi gereken durumlar nelerdir?
- Apareyler günlük olarak temizlenmelidir.
- Aparey takılmadan önce ve çıkarıldıktan sonra olmak üzere dişler günde en az iki defa fırçalanmalı ve bir kez diş ipi yapılmalıdır.
- Apareyler yıkandıktan sonra iyice kurutulmalı ve kutusunda muhafaza edilmelidir.
- Apareylerin ağıza takıp çıkarılması diş hekiminin anlattığı şekilde olmalı ve varsa vidalar tavsiye edilen sıklıkta çevrilmelidir.
Hareketli apareylerin avantajları nelerdir?
- Doğru yaşta uygulanmaları ile ilerleyen yaşlarda ortodontik tellerle yapılması mümkün olmayan tedaviler başarılı bir biçimde yapılabilmektedir.
- Takıp çıkartılabilmeleri nedeniyle hem ağız ortamı hem de aparey rahat bir şekilde temizlenebilir.
- Basit, hızlı ve ekonomik tedavi seçenekleri oluşturabilirler.
- Eğer gerekliyse sonrasında uygulanacak tel tedavisinin daha kısa ve etkin olmasını sağlar.
- Alerjik hastalarda kullanımları sakınca oluşturmaz.
- Ortodontik problemler için kolay yoldan tedavi imkanı oluştururlar.
- Koopere hastalarda tedavi başarısı oldukça yüksektir.
- Çoğunlukla erken yaşlarda kullanılan hareketli apareyler, ortodontik sorunların engellenmesinde ve şiddetinin azaltılmasında en etkili tedavi yöntemini oluştururlar.
Hareketli apareylerin dezavantajları nelerdir?
- Hastaların koopere olmadığı durumlarda tedavi sekteye uğrar.
- Yanlış kullanımlarda apareyler zarar görebilir.
- Kaybolma riskleri vardır.
- Yemek yerken çıkarılması gerekmektedir.
- Bazı hastalarda mide bulantısına neden olabilmektedir.
- Dikkatsiz davranan hastalar, takıp çıkarılmaları esnasında diş ve çevre dokulara zarar verebilir.
- Kullanılmaya yeni başlandıklarında tükürük akışını kontrol edememe ve konuşma zorluğu gibi problemler görülebilir.
