Sert bir cismin neden olduğu diş kırıkları acil tedaviye ihtiyaç duymanıza neden olur. Böyle bir durumda kırılan dişinizde ağrı olmasa bile diş hekiminin muayenesi ve müdahalesi, ileride oluşabilecek daha ciddi komplikasyonların önüne geçecektir. Dişinizde meydana gelen kırıklar kırık hattının kapsadığı diş dokusuna göre farklı tedavi yöntemleri ile tedavi edilmektedir. Bu yazımızda diş kırıkları ve diş kırığı tiplerine göre tedavi yöntemlerini inceliyoruz.
Diş Kırılması Tedavisi
Diş kırığı tiplerine göre farklı tedavi seçenekleri uygulanmakta aynı zamanda hekimin bu konudaki tedavi seçeneklerinde belirleyici olmaktadır.
Çene cerrahları ve Diş hekimleri tarafından belirlenen ve uygulanan tedavi şekli yaklaşık 6 ay ve 2 yıl arasındaki takip süresince ihtiyaca yönelik değişebilmektedir.
Örneğin travma sonrası kanal tedavisi yapmaya gerek görülmemiş bir diş 6 ay ila 2 yıl arasındaki süreçte kanal tedavisine ihtiyaç duyabilmektedir.
Bu nedenle diş ve çene travmaları konusunda deneyimli diş hekimlerinin ve uzman çene cerrahlarının kontrolünde yapılmalı ve tedavi sonrası takip edilmelidir.
Kliniğimizde Çene cerrahı Dr Erdem Kaya ve Diş hekimi Dr. Tülay Kaya bu tarz kırık yaşanan dişlerin tedavi sonrası 2 yıl süreyle takip edilmesini önermektedir.
Diş Kırıkları & Tipleri
Diş kırıklarının formu aşağıdaki örneklerdeki gibi olabilmektedir. Dişinizdeki kırığın formu nasıl olursa olsun kırılan parça kaybolmadıysa, kırık parçayı bir bardak serum izotoniğin içinde, serum bulamıyorsanız bir bardak süt içinde veya hastanın kendi tükürüğü içinde muhafaza ederek acil bir şekilde kliniğimize başvurmanız tedavinin başarısı için çok önemlidir.
Mine Çatlağı
Diş dokularında tam kırık oluşmamıştır, mine düzeyindeki çatlaklar şekilinde gözlemlenir.
Bazı durumlarda erken dönemde diş hassasiyeti yapabilir. Böyle durumlarda flor uygulamaları ve hassasiyet tedavisi yapılabilmektedir. Bu tip çatlaklar bir travma sonucunda oluşabildiği gibi sıklıkla gece diş sıkan hastaların diş minelerinde karşımıza çıkmaktdır.
Botulinum toxin uygulamaları ile bruksizim hastalarının diş sıkma kuvvetlerini azaltmak mine çatlaklarının önünde geçmekte çok fayda sağlamaktadır. Diş sıkma ve gıcırdatma yazısını okuyarak daha fazla bilgi edinebilirsiniz.
Travma sonucu oluşmuş mine çatlağı olgularında çoğu durumda bir tedaviye gerek duymadan takip yeterli olmaktadır.
Mine Kırığı
Diş minesi kırılması basit kırıklar arasında yer almaktadır. Genelde kırık parça hastanın bulamayacağı kadar küçük olduğundan kırık bölgenin estetik dolgu malzemeleri ile restorasyonu ile tedavi sonlanır.
Her travma olgusu gibi bu vakalarında takibi ilerde oluşabilecek komplikasyonların önünden geçeceğinden 6 aylık takipte fayda vardır.
Mine Dentin Kırığı
Basit kırıklar içinde yer almaktadır. Çoğu durumda kırık bölgenin restorasyonu yeterli olmaktadır. Ancak travmanın diş kökünde yarattığı sarsıntı takip süresince hassasiyetlere ve pulpa iltihaplarına neden olabilmektedir. Bu nedenle 3-6-12 aylık dönemlerde takip edilmelidir.
Kompleks Diş kırığı
Mine, dentin, pulpa dokularını içine almış kırık tipidir.
Bu tip durumlarda kırık parça kaybolmamışsa kırıldığı bölgeye dolgu malzemeleri ve bond sistemleri ile yapıştırılıp kozmetik sorun ortadan kaldırılabilir veya kırık parça mevcut değilse estetik dolgu malzemeleri ile kırık bölge orijinal haline uyumlu bir şekilde restore edilir.
Ancak her iki durumda da bilinmelidir ki dişin pulpası geri dönüşümsüz şekilde zarar görmüş ve mutlaka kanal tedavisi yapılmalıdır.
Bazı istisnai durumlarda; örneğin çocuk hastalarda kırık dişin kök ucu oluşumu tamamlanmadan bu kırık tipi oluştuysa hekim apeksifikasyon dediğimiz tedavi protokolü ile kök ucunun kapanmasını sağlayarak takip süresi sonlarına doğru kanal tedavisi planlaması yapabilmektedir.
Kök Kırıkları
Tek tedavi seçeneğinin diş çekimi olduğu diş kırığı tipidir. Malesef bu tip kırıklarda dişin restore edilmesi mümkün olmadığı için kırık diş parçaları cerrahi olarak çıkartılır.
Son yıllarda bu tip kırıklarda kanal tedavisi ve beraberinde MTA kullanımı ile dişin ağızda kalmasını sağlayan çalışmalar yayınlanmıştır. Genç bireylerde bu yöntemle dişin uzun yıllar olmasada bir süre ağızda kalması sağlanabilmektedir.
Avulsiyon
Dişin kemik soketinden tamamen çıkması sonucu dişi kemiğe bağlayan tüm bağ dokuların kopmasına neden travma tipidir. Bu durumda diş yere veya benzeri bir yere düşüp kontamine olduysa bir serum izotonik içinde veya bir bardak sütün içine koyularak en kısa sürede bir kliniğe başvurulmalıdır.
Bu tür kırık dişin hekim tarafından dezenfeksiyonunu takiben repozisyonu ve splintlenmesi sonrasında kanal tedavisidir. 6 hafta süreyle splintli bir şekilde takip edilmesi gerekir. 6 haftanın sonunda splint çıkartılıp 3-6-12 aylık dönemlerde kök rezorpsiyonu açısından kontrolleri yapılmalıdır.
Ekstrüzyon ve İntrüzyon
Dişin bulunduğu soketten bir miktar çıkması ekstrüzyon olarak tanımlanır. Dişin bulunduğu soketin içine gömülmesi ise intrüzyon olarak tanımlanır.
Her iki durumda da tedavi yaklaşımı aynıdır, dişin orijinal pozisyona repozisyonu ve sonrasında splintleyerek stabilizasyonu sağlandıktan sonra 3-6 haftalık kontrol sırasında gerekli olabilecek kanal tedavisine başlanmalı 6 haftanın sonunda splint çıkarılmalıdır. 3-6-12 aylık dönemlerde kök rezorpsiyonu açısından takibi gerekmektedir
